Trung Quốc – Mỹ: Cả hai đều… “nghiện”!!

* Bây giờ là lúc người nghèo cho người giàu vay tiền

Thông thường người giàu cho người nghèo vay tiền. Nhưng trong thời đại ngày nay, điều ngược lại đã xảy ra: Trung Quốc hiện sở hữu 10% nợ nước ngoài của Mỹ. Và quan hệ tín dụng giữa hai nước được giới quan sát cho là bắt nguồn từ cơn “nghiện” của cả đôi bên

Theo các nhà kinh tế học, Trung Quốc đã ru ngủ người tiêu dùng và các lãnh tụ Mỹ vào sự tự mãn về thói quen tiêu xài hoang phí. Theo tiến sĩ Ben S. Bernanke, giám đốc cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED), thực ra không phải là người Mỹ tiêu xài quá nhiều mà là người nước ngoài tiết kiệm quá nhiều. Người Trung Quốc đã tích luỹ quá nhiều tiền tiết kiệm đến nỗi họ sẵn sàng cho Mỹ vay với lãi suất thấp, để thoả mãn nhu cầu tiêu dùng của người dân Mỹ.

Trung Quốc: chủ nợ lớn của Mỹ

Từ đầu thập kỷ này, Mỹ đã nhập một số lượng lớn hàng của Trung Quốc, chủ yếu là đồ chơi, giày, ti vi màn hình phẳng và phụ tùng xe hơi, trong khi Mỹ xuất khẩu ít hàng hoá hơn sang Trung Quốc. Khi kim ngạch xuất khẩu tăng thì khoản tích luỹ USD của Trung Quốc cũng tăng theo. Năm 2000, dự trữ ngoại hối của Trung Quốc không tới 200 tỉ USD, nhưng ngày nay đã gần 2.000 tỉ USD.

Trung Quốc đã chi hơn 1.000 tỉ USD, chủ yếu là tiền kiếm được từ hàng xuất khẩu, để mua trái phiếu của Chính phủ Mỹ và những khoản nợ cầm cố có bảo đảm của chính phủ, trong đó có cả khoản nợ của Fannie Mae và Freddie Mac. Các nhà phân tích tính ra rằng cứ mỗi 10 USD nợ nước ngoài của Chính phủ Mỹ thì Trung Quốc chiếm lấy 1 USD. Trong thập kỷ qua, điều đó giúp hạ lãi suất và thúc đẩy tiêu dùng tại Mỹ và tạo động lực cho “quả bong bóng” giá nhà ở nước này.

Theo ông Bernanke, trong một nền kinh tế toàn cầu, dòng tiền từ Trung Quốc vào Mỹ là một hiện tượng thị trường sẽ còn kéo dài nhiều năm, và Mỹ không có chọn lựa nào khác ngoài việc phải… kiên nhẫn.

Theo các nhà phân tích, dòng tiền từ Trung Quốc đổ vào Mỹ về bản chất không phải là một việc xấu. Nhiều người Mỹ còn cho rằng điều đó chứng tỏ Mỹ là một điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Trong thế kỷ thứ 19, Mỹ đã xây dựng hệ thống đường xe lửa bằng vốn vay từ Anh. Vấn đề là trong thế kỷ 21, Chính phủ Mỹ không dùng tiền từ Trung Quốc để làm những việc tương tự như thế. Họ đã dùng tiền đó trong cuộc chiến đầy tốn kém tại Iraq, còn người dân Mỹ thì sử dụng những khoản tín dụng lỏng lẻo để mua xe cộ và nhà cửa rộng lớn.

Chimerica: không ai muốn “cai nghiện”

Mối quan hệ tài chính và thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã phát triển “gắn bó” đến mức tiến sĩ Niall Ferguron, một sử gia tài chính người Anh, đặt tên cho mối quan hệ này là “Chimerica” (ghép tên hai nước China, America thành một). Ông Ferguron nhận định: “Bây giờ là lúc người nghèo cho người giàu vay tiền”.

Mối quan hệ trong nhiều năm qua giữa Trung Quốc và Mỹ dường như có lợi cho cả hai theo tiêu chuẩn: phồn vinh và phát triển. Không bên nào có một động lực mạnh mẽ để phá vỡ cơn “nghiện”: Trung Quốc muốn đẩy mạnh tăng trưởng xuất khẩu và ổn định tài chính, còn Mỹ thì muốn nhập hàng giá rẻ và các khoản vay nước ngoài chi phí thấp. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, thuộc đảng Cộng hoà, nói: “Không ai muốn từ bỏ thói nghiện đó. Cái nghiện của Trung Quốc là dòng người mua hàng “made in China” kéo dài bất tận, còn cái nghiện của chúng ta là hàng Trung Quốc và tiền mặt”. Ông Graham nói ông nhận thấy rõ cơn nghiện này khi ông đang mua sắm trong dịp Giáng sinh 2008 tại một cửa hàng của Wal-Mart ở Anderson, S.C., nơi có nhiều quầy chứa đầy hàng Trung Quốc.

Đến nay vẫn còn nhiều chuyên gia khuyên FED và bộ Tài chính xem tiền vay từ Trung Quốc như là một động lực to lớn để kích thích nền kinh tế Mỹ, cũng giống như các đợt cắt giảm lãi suất của FED. Hiện nay, để đối phó với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, bộ Tài chính Mỹ đang tiến hành thêm nhiều cuộc đấu giá hơn bao giờ hết để tạo nguồn tài chính cho kế hoạch cứu trợ kinh tế 700 tỉ USD dành cho các ngân hàng. Đồng thời, bộ vẫn cần thêm tiền cho gói kích thích kinh tế của tổng thống sắp nhậm chức Obama.

Do đó, theo các nhà kinh tế học, Mỹ sẽ còn lệ thuộc vào việc Trung Quốc tiếp tục rót tiền vào Mỹ dưới nhiều hình thức để giúp duy trì thói quen tiêu dùng của người Mỹ.

(theo New York Times)